ഫത്ഹുൽ ബാരി

ആശയപരമായും ചിന്താപരമായും ഇമാം ബുഖാരിയോട് അഭിപ്രായവ്യത്യാസം പുലര്‍ത്തുന്ന മുന്‍ഗാമികളും പിന്‍ഗാമികളുമായ ധാരാളം പണ്ഡിതന്മാര്‍, ‘സ്വഹീഹുല്‍ ബുഖാരി’യെ അധികരിച്ച് ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ എഴുതിയെന്നത് അതിന്റെ പ്രാധാന്യവും മഹത്വവുമല്ലാതെ മറ്റെന്താണ് തെളിയിക്കുന്നത്? ചിലര്‍ അതിന് വ്യാഖ്യാനങ്ങളും വിശദീകരണങ്ങളുമെഴുതിയപ്പോള്‍, വേറെ ചിലര്‍ അതിലെ വ്യക്തികളെക്കുറിച്ചും തലക്കെട്ടുകളെക്കുറിച്ചും കര്‍മശാസ്ത്രപരമായ ഗവേഷണഫലങ്ങളെക്കുറിച്ചും ചര്‍ച്ച ചെയ്തു. ചിലര്‍ അതിനെ സംഗ്രഹിച്ചു, അതിലെ പദാവലിയുടെ ഭാഷാര്‍ഥങ്ങള്‍ വിശദീകരിച്ചു. പല രൂപത്തിലായി നൂറിലേറെ വ്യാഖ്യാന ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ അറബിയിലും മറ്റുമായി അതിന് ഉണ്ടായി എന്നത് മനുഷ്യന്‍ ക്രോഡീകരിച്ച മറ്റൊരു ഗ്രന്ഥത്തിനും അവകാശപ്പെടാനാവില്ല. വ്യാഖ്യാന ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ ഒന്നാം സ്ഥാനത്ത് ശൈഖുല്‍ ഇസ്‌ലാം അബുല്‍ ഫദ്ല്‍ അഹ്മദുബ്‌നു അലിയ്യുബ്‌നു ഹജറുല്‍ അസ്ഖലാനി (മരണം ഹി. 852) രചിച്ച ‘ഫത്ഹുല്‍ ബാരി’യാണ്. സൂക്ഷ്മവിശകലനത്തിലും വൈജ്ഞാനിക അപഗ്രഥനത്തിലും മികച്ച നിലവാരം പുലര്‍ത്തുന്നു ഈ കൃതി. മറ്റേതൊരു വിശദീകരണത്തെയും പിന്നിലാക്കുംവിധം സമ്പൂര്‍ണവും സമഗ്രവുമാണ് ഫത്ഹുല്‍ ബാരി. സര്‍ഖാവി പറഞ്ഞു: ‘ഫത്ഹുല്‍ ബാരി രചിച്ചതോടുകൂടി ബുഖാരിയോടുള്ള സമുദായത്തിന്റെ ബാധ്യത നിര്‍വഹിക്കപ്പെട്ടതായി കണക്കാക്കാവുന്നതാണ്.’ ഹി. 817-ല്‍ ഈ വിശദീകരണം എഴുതാന്‍ തുടങ്ങുന്നതിന് മുമ്പ് ‘മുഖദ്ദിമ’ എന്ന പേരില്‍ ഒരു ആമുഖം ഇബ്‌നു ഹജര്‍ രചിച്ചിരുന്നു. അല്‍പാല്‍പം എഴുതി ഒരു വാള്യം പൂര്‍ത്തിയായപ്പോള്‍ പണ്ഡിതന്മാരുടെ സദസ്സില്‍ അത് അവതരിപ്പിക്കുകയും സംശയങ്ങള്‍ക്കും വിമര്‍ശനങ്ങള്‍ക്കും മറുപടി കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്ത ശേഷമാണ് അത് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിരുന്നത്. മിന്നല്‍ വേഗത്തിലാണ് അത് ലോകമെങ്ങും പ്രചരിച്ചത്.